![]() ในปีพุทธศักราช 2440 หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จนิวัติพระนครกลับจากเสด็จประพาสยุโรป พระองค์ได้ทรงมีพระราชดำริให้ขยายกิจการหอพระสมุดวชิรญาณซึ่งแต่เดิมทีเป็นหอพระสมุดสำหรับราชสกุล ให้เป็นหอสมุดสำหรับบริการประชาชนทั่วไป และทรงพระราชทานนามว่า "หอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนคร" โดยได้จัดตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการในวันที่ 12 ตุลาคม พ.ศ. 2448 |
|
ต่อมาในปีพุทธศักราช 2459 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนครจากเดิมที่ตั้งอยู่ที่ศาลาสหทัยสมาคมมาไว้ที่ตึกใหญ่ริมถนนหน้าพระธาตุซึ่งเรียกว่า "ตึกถาวรวัตถุ" และพระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบพิธีเปิด เมื่อวันที่ 6 มกราคม 2459 |
|
ในปีพุทธศักราช 2469 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 โปรดเกล้าฯ ให้แยกหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนครออกเป็น 2 หอ คือ "หอพระสมุดวชิราวุธ" ตั้งอยู่ที่ตึกถาวรวัตถุเช่นเดิมให้เป็นที่เก็บหนังสือฉบับพิมพ์และ "หอพระสมุดวชิรญาณ" ให้ใช้เป็นที่เก็บหนังสือตัวเขียนและตู้พระธรรม |
|
ปีพุทธศักราช 2476 รัฐบาลจัดตั้งกรมศิลปากรขึ้นและมีพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกำหนดให้หอพระสมุดสำหรับพระนคร มีฐานะเป็นกองหนึ่งในกรมศิลปากรเรียกว่า "กองหอสมุด" และได้มีการเปลี่ยนแปลงชื่อหอพระสมุดสำหรับพระนครเป็น "หอสมุดแห่งชาติ" ในเวลาต่อมา จนถึงพุทธศักราช 2505 รัฐบาลได้อนุมัติงบประมาณก่อสร้างอาคารหอสมุดแห่งชาติเป็นอาคารทรงไทย สูง 5 ชั้นขึ้นที่บริเวณท่าวาสุกรี ถนนสามเสน และได้มีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2509 สำนักหอสมุดแห่งชาติ เป็นอาคารทรงไทย 5 ชั้น บนเนื้อที่ประมาณ 17 ไร่ ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ท่าวาสุกรี ถนนสามเสน เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร สังกัดกรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม |
ห้องสมุดสาขา | |
1. | หอสมุดแห่งชาติเขตลาดกระบัง เฉลิมพระเกียรติ |
2. | หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่ |
3. | หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.9 นครราชสีมา |
4. | หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ นครพนม |
5. | หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก กาญจนบุรี |
6. | หอสมุดแห่งชาติจังหวัดสุพรรณบุรี เฉลิมพระเกียรติ |
7. | หอสมุดแห่งชาติ ชลบุรี |
8. | หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี |
9. | หอสมุดแห่งชาตินครศรีธรรมราช |
10. | หอสมุดแห่งชาติกาญจนาภิเษก สงขลา |
11. | หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ สงขลา |
12. | หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ตรัง |